Một ngôi nhà đẹp, hoàn hảo là ngôi nhà có thiết kế ấn tượng, tổng thể kiến trúc, nội thất, mỹ thuật phải cân bằng và hài hoà với nhau. Góp phần tăng vẻ đẹp quyến rũ, hoàn hảo cho công trình, các kiến trúc sư rất chú ý tới tỷ lệ vàng trong kiến trúc. Vậy tỷ lệ vàng là gì? Vai trò của tỉ lệ vàng trong kiến trúc và thiết kế nội thất? Thuật ngữ này được bắt gặp và ứng dụng khá nhiều trong các lĩnh vực kiến trúc, hội họa. Vậy nó là gì và có vai trò như thế nào? Cùng tham khảo ngay bài viết dưới đây của Blog xây dựng để có thông tin hữu ích nhất nhé!
Tỷ lệ vàng là gì?
Sự ra đời của tỷ lệ vàng bắt nguồn từ công trình kiến trúc đền Parthenon tại Hy Lạp. Parthenon là một ngôi đền thờ thần Athena, được xây dựng vào khoảng những năm thuộc thế kỷ 5 trước Công Nguyên ở Acropolis. Đây là công trình xây dựng nổi tiếng nhất còn lại của Hy Lạp cổ đại và được xem như là thành tựu nổi bật của kiến trúc Hy Lạp cổ. Đây cũng là ngôi đền được đánh giá như là một trong những công trình văn hóa vĩ đại nhất thế giới.
Tỷ lệ vàng (The Golden Ratio) là một thuật ngữ toán học, hình học, có ký hiệu là φ (phi = 1,61803) theo bảng chữ cái Hy Lạp. Theo đó, tỷ lệ vàng tuân theo dãy Fibonacci là 1 dãy số vô hạn, bắt đầu bằng số 0 và số 1, các số tiếp theo luôn bằng tổng của 2 số liền trước cộng lại. Trình tự bắt đầu như sau: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34,…(ví dụ 1 + 1 = 2, 8 + 5 = 13). Có một điểm thú vị trong dãy Fibonacci là tỷ lệ giữa 2 số liên tiếp nhau luôn luôn gần bằng với 1,61803
Cụ thể là 3/2=1,5; 5/3= 1,66; 8/5= 1,6; 13/8= 1,625…khi các con số càng lớn thì càng tiến tới tỷ lệ vàng.
Sở dĩ gọi là tỷ vàng do nó được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như hội họa, nhiếp ảnh, sinh học, đặc biệt, nó được sử dụng phổ biến trong thiết kế kiến trúc và nội thất.
Về mặt hình ảnh, tỷ lệ vàng xuất hiện dưới dạng đường xoắn ốc, còn được gọi là đường xoắn ốc Fibonacci hoặc đường xoắn ốc vàng. Một đường xoắn ốc logarit phát triển theo hệ số của tỷ lệ vàng. Nó bắt đầu với tập hợp các ô vuông, mỗi ô vuông tương ứng với 8 số liên tiếp trong dãy và được xếp theo thứ tự như hình bên dưới. Sau đó, vẽ một cung tròn từ góc của số nhỏ nhất đến góc số lớn nhất còn lại, để lộ ra một hình xoắn ốc cân đối hoàn hảo.
Vai trò của tỷ lệ vàng trong kiến trúc
Tỷ lệ vàng trong kiến trúc đã được hình thành và phát triển từ rất lâu đời. Đây là tượng trưng cho thẩm mỹ, tính cân đối của tự nhiên và tạo hóa. Các nhà kiến trúc thời kỳ trước đã biết cân đối kích thước các chi tiết trong công trình của mình để đạt được sự hài hòa.
Xét về mặt kiến trúc, tỷ lệ này thường có dạng hình chữ nhật vàng – bất kỳ vật thể, công trình nào có thể chia thành dạng hình vuông và hình chữ nhật đều có thể tạo ra tỷ lệ xấp xỉ bằng 1: 1,61. Vì cả chiều dài và chiều rộng của những hình dạng ấy có thể chia theo tỷ lệ vàng. Hơn nữa, theo lý thuyết cho rằng có thể tăng hoặc giảm tỷ lệ cấu trúc trong khi vẫn duy trì được tỷ lệ vàng.
Trong nguyên lý thiết kế, tỷ lệ là một yếu tố quan trọng quyết định tổng thể của cả công trình. Áp dụng quy tắc tỷ lệ vàng sẽ giúp tạo cảm giác dễ chịu và tự nhiên hơn khi nhìn vào tác phẩm thiết kế của bạn. Nó tạm hiểu là “sự hài lòng thị giác”.
Nó được dùng để xác định các mối quan hệ giữa chiều rộng và chiều cao của toà nhà, kích thước các chi tiết như mái hiên, các cột, sân, bậc thang, … nhằm đưa đến kết quả mà chúng ta dễ dàng nhìn thấy được là một ngôi nhà, công trình hài hoà, cân xứng, hoàn toàn nằm trong các tỷ lệ.
Đối với thiết kế nội thất
Tỉ lệ vàng trong thiết kế nội thất được sử dụng nhằm tạo ra sự cân bằng hài hòa. Tỉ lệ này được ứng dụng rộng rãi trong chế tạo đồ nội thất, bố trí, phân chia khu vực trang trí để tạo ra sự cân bằng, hài hoà cho các chi tiết trong ngôi nhà. Trong thiết kế nội thất chủ yếu dựa theo quy tắc tỷ lệ vàng hình chữ nhật để thiết kế, bày trí nội thất sao cho phù hợp với những vị trí của căn phòng.
Nó giúp các kiến trúc sư dễ dàng phân chia không gian, bố trí nội thất hợp lý, trang trí, kết hợp màu sắc hài hoà giữa các không gian với nhau.
Quy tắc 10-30-60 là một trong những tỷ lệ vàng mà các kiến trúc sư áp dụng nhiều nhất khi sơn và trang trí. Cụ thể, khi thiết kế nội thất, một không gian chỉ nên có 3 màu: 1 màu chủ đạo chiếm 60% không gian (tường, sàn), 1 màu chiếm 30% không gian (nội thất), 1 màu chiếm 10% không gian còn lại (trang trí nhỏ) nhằm tạo điểm nhấn cho ngôi nhà.
Nói chung, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tất cả chúng ta đều bị thu hút một cách tiềm thức đối với những tòa nhà có vẻ ngoài cân đối. Mặc dù ngày nay, những công trình kiến trúc hiện đại có thể mang đến những điểm thú vị trong việc xóa nhòa ranh giới trong kiến trúc. Đôi khi, những kiến trúc sư bỏ qua tỷ lệ vàng để chọn lối kiến trúc cổ điển và truyền thống hơn.
Thế nhưng, tuân theo tỷ lệ vàng trong xây dựng và thiết kế sẽ đảm bảo tính cân bằng và hài hòa. Bởi vậy ngay từ xưa, nhiều công trình cổ đã áp dụng tỷ lệ vàng để xây nên những kiệt tác còn lưu lại đến tận bây giờ.
Trên đây là bài viết chia sẻ về những ứng dụng tuyệt vời của tỷ lệ vàng trong kiến trúc cũng như trong cuộc sống. Cảm ơn các bạn đã đón đọc.
